Muzeum Bolesława Prusa

Muzeum biograficzno-literackie najwybitniejszego pisarza polskiego pozytywizmu mieści się obecnie w budynku zabytkowej Ochrony im. Adama Żeromskiego. Muzeum gromadzi pamiątki i materiały dokumentujące życie i twórczość pisarza, ze szczególnym uwzględnieniem jego związków z Nałęczowem i rodzinna Ziemią Lubelską. Inicjatorem zorganizowania w Nałęczowie Muzeum Bolesława Prusa był prof. dr Feliks Araszkiewicz, polonista z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wybitny znawca życia i twórczości autora „Lalki”, bywalec Nałęczowa żywo interesujący się jego historią.
Muzeum Bolesława Prusa obok istniejącego od 1928 r. Muzeum Stefana Żeromskiego uzupełnia wiedze o literackim Nałęczowie, propaguje twórczość autora „Lalki” i jego zasługi w popularyzowaniu działalności Zakładu Leczniczego, przypomina o związkach pisarza z Lubelszczyzną.
Bolesław Prus zawitał do Nałęczowa w roku 1882 jako kuracjusz, z nadzieją wyleczenia lęku przestrzeni (agorafobii). Leczył się i odpoczywał corocznie w latach 1882-1910 pozostawiając wśród mieszkańców żywe wspomnienia. Do dziś jego imieniem nazywane są miejsca, w których najczęściej go widywano: Góra Prusa, wąwóz czy Domek Prusa. Biblioteka nałęczowska nosiła imię Prusa i Żeromskiego, zaś pobudowane w 1904 r. Kąpiele Tanie przeznaczone dla okolicznych rzemieślników i włościan nazwano imieniem Bolesława Prusa dla upamiętnienia szerzonej przez autora oświaty zdrowotnej wśród ludu.
Muzeum, zgodnie z koncepcją F. Araszkiewicza, ma charakter literacki i monograficzny, jeśli chodzi o życie i twórczość Prusa oraz regionalny, to znaczy uwzględniający powiązania pisarza ora jego życia i twórczości z rodzinną Ziemią Lubelską.