Dwór z Moniak

Właściciele Moniak, chorąży żytomierski Jakub Wierzbicki i jego syn Jacek, cześnik urzędowski, wznieśli w połowie XVIII stulecia typowy dworek szlachecki. Kolejni właściciele majątku, Zembrzuscy, w początku XX stulecia postanowili zrewitalizować budynek. Wyraz „zrewitalizować” w pełni oddaje charakter prac; nie był to zwykły remont, lecz harmonijna przebudowa wykonana tak, aby zachować charakter sarmackiej siedziby przy wprowadzeniu pełnej funkcjonalności i nowych wygodnych dla mieszkańców rozwiązań. W pałacowych ogrodach powstał na przykład… kort tenisowy.

Plan remontu przygotował Kazimierz Skórewicz, świetny architekt i konserwator zabytków.
Po ukończeniu Petersburskiego Instytutu Inżynierów Cywilnych Skórewicz został głównym architektem stolicy Azerbejdżanu – Baku. W początku XX stulecia powrócił na polskie ziemie, gdzie zasłynął jako twórca… gmachu Sejmu. Kazimierz Skórewicz był również współzałożycielem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości i autorem licznych projektów restauracji obiektów zabytkowych. Dwór z Moniak jest właśnie jednym spośród nich.

Po wojnie w dworze mieściły się biura oraz komisariat Milicji Obywatelskiej. W 1977 roku zrujnowany budynek przeniesiono na teren przyzamkowego parku w Janowcu. Zgromadzono tu również inne przykłady typowej architektury wiejskiej Lubelszczyzny, jak spichlerz z Podlodowa, stodoła ze wsi Wylągi czy lamus z Kurowa.

Dziś we dworze można zwiedzić wystawę wnętrz dworu ziemiańskiego z pamiątkami po ostatnich właścicielach – a także zatrzymać się na nocleg. Do dyspozycji gości jest sześć pokoi na poddaszu z pięknymi widokami, m.in. na dolinę Wisły.