Pałac Małachowskich

Pałac Małachowskich to dawna siedziba rodu Małachowskich, a obecnie to jeden z najcenniejszych zabytków Nałęczowa. Znajduje się niedaleko ul. Lipowej i otacza go piękny, stary park. Został wzniesiony przez Ferdynanda Naxa z udziałem Dominika Merliniego w stylu późnobarokowym na zlecenie Stanisława Małachowskiego. Budowę rozpoczęto w roku 1767, a ukończono w 1775 r.

W początkach swojego istnienia był to jednopiętrowy, kryty gontem gmach. Na parterze mieściły się izby gospodarcze i mieszkalne oraz skarbiec. Na piętro, gdzie znajdowały się piękne sale, prowadziły reprezentacyjne schody. Dekoracje sztukatorskie wykonał nadworny rzeźbiarz księstwa Czartoryskich – Sebastian Zeisel.

W kolejnych latach pałac przechodził wiele przebudowań. W ramach pierwszej z nich w latach 1878-1880 dobudowano II piętro oraz wieżę ciśnień po stronie południowej na zlecenie Fortunata Nowickiego.  Ten remont miał na celu reaktywowanie uzdrowiska, a sam pałac został nazwany Kursalem (domem zdrojowym).  Kolejny remont miał miejsce w połowie XX stulecia, kiedy to próbowano prywrócić pierwotny wygląd pałacowi. Zniknęła wieża ciśnień, przybudówka, galeria spacerowa. 

Od końca XIX wieku pałac został centrum życia kulturalnego kurortu – miejscem koncertów, spotkań literackich, spektakli teatralnych. Koncertował tu młody I. J. Paderewski. W pałacu mieszkali m.in.: H. Sienkiewicz, B. Prus, a w XX w. W. Tatarkiewicz. Tutaj odbywały się spotkania literackie m. in. z: J. Parandowskim, E. Szelburg-Zarembiną,  M. Kuncewiczową, J. Głowackim. W sali portretowej zachowały się oryginalne supraporty z medalionami: A. Mickiewicza, J. Słowackiego, A. Fredry.

Od 1961 r. działało tu jedyne w Polsce Muzeum B. Prusa, które obecnie jest przeniesione do Ochronki Stefana Żeromskiego oraz kawiarnia pałacowa.

W tym momencie obiekt jest niedostępny do zwiedzania z powodu prowadzonych prac remontowych.